فهرست مطالب

عنوان صفحه

فصل اول:تعاريف و مفاهيم

مقدمه. 2

تعريف حسابداري.. 3

تاریخچه حسابداري.. 3

تعريف تفکر ناب... 4

ضرورت تفكر ناب... 5

فعالیت‌های ناب... 5

اصول تفکر ناب... 6

اصل اول - تعيين ارزش (Value). 7

اصل دوم - شناسايي جريان ارزش (Value Stream). 9

اصل سوم - ايجاد حركت بدون وقفه در اين ارزش (Flow). 10

اصل چهارم - ايجاد سيستم كششي (Pull). 11

اصل پنجم - تعقيب كمال (Perfection). 11

تعريف تولید ناب... 12

ویژگی های تولید ناب... 13

خاستگاه توليد ناب... 14

توليد ناب و برتريهاي آن بر توليد انبوه. 15

1- تفاوت در اهداف نهايي.. 15

2- تفاوت در زنجيره عرضه 16

3- تفاوت در طراحي قطعات 17

4- تفاوت در شيوه‌هاي طراحي 20

5- تفاوت در طرز كار كارخانه. 21

6- تفاوت در پايان خط توليد 22

7- تفاوت در رفتار با مشتري 23

فصل دوم: مفاهيم حسابداري ناب

تاريخچه حسابداري ناب... 28

حسابداری ناب... 28

هدف حسابداري ناب... 30

حسابداری ناب و هزینه یابی بر مبنای فعالیت... 38

مراحل اجرای پروژه حسابداری ناب... 41

ابزارهای حسابداری ناب... 42

فصل سوم: خلاصه و نتيجه گيري

خلاصه بحث... 44

نتيجه گيري و پيشنهادات... 45

منابع و مآخذ.. 48

چکیده

تفکر‌ناب به سرعت پارادایم غالب تولید می‌شود. واحد‌های تجاری برای به حداکثر رساندن سود و ارزش خود از فلسفه‌ها و روش‌های گوناگونی استفاده کرده‌اند. این تلاش‌ها از دهه 1980 به بعد جنبه علمی بیشتری پیدا کرد و شرکت‌ها با به کارگیری روش‌های علمی تکنیک تولید ناب و حسابداری ناب سعی کردند شیوه خود را بهتر کرده و راهبردهای کار آمد را مورد استفاده قرار دهند (جمشیدی نوید و همکاران، 1389). به‌رغم اینکه شرط لازم برای تحقق اهداف تولیدناب، استقرار سیستم حسابداری ناب است و بدون کاربرد این سیستم فرآیند تولیدناب در همین مرحله کاربردی ابقا شده و توسعه نخواهد یافت اما در عمل فاصله محسوسی بین رشد سیستم‌های تولید ناب و حسابداری ناب وجود دارد (معین‌الدین و همکاران، 1389). همان طوری که شرکت با تولیدناب رشد می‌کند و تفکرناب برای بخش زیادی از فرآیندهای تولید به کار گرفته می‌شود حسابداری ناب به شکل عمیق‌تری می‌تواند معرفی شود، سیستم‌های هزینه‌یابی استاندارد بی‌حاصل می‌تواند حذف شوند و به جای آنها روش‌های قابل فهم صحیح و ساده هزینه یابی جریان ارزش جایگزین شود. پس لازم است برای دستیابی به پیشرفت اهداف ناب از سیستم حسابداری ناب استفاده شود (تابلی و خرم دل، 1389)

واژگان کلیدی:حسابداری ناب، فلسفه ناب، تفکر ناب، فعالیت ناب.

مقدمه

فلسفه ناب مهم‌ترین استراتژی برای شرکت‌های تولیدی است که مایل به رسیدن به پیشرفت جهانی هستند و برای رسیدن به برتری توسط تمرکز بر پیشرفت مداوم و حذف ضایعات، تاکید دارد. این استراتژی کلی است و تغییراتی را برای تولید و حسابداری به گونه‌ای اجباری می‌کند که با محیط عملیاتی شرکت عجین شود. تولیدکنندگان به تفکرناب چشم دوخته اند تا تولید را بهتر کنند، هزینه‌ها را کاهش دهند، انعطاف ایجاد کنند، ارزش بهتری را برای مشتری خلق کنند و سود نقدینگی و قیمت سهام را افزایش دهند با پیشرفت شرکت در تفکرناب افراد بیشتری نیاز به سیستم حسابداری را حس می‌کنند که حامی فعالیت‌های نابشان است (ویدنر و همکاران،2011).

دیدگاه حسابداری از اصول ناب بیان می‌کند که شرکت‌ها تکنیک‌هایی را ترکیب می‌کنند تا اتلاف را در فرآیند کار کاهش دهند و تصمیم‌گیری و کنترل را در محیط تولید ناب تسهیل بخشد. برای مثال روش‌های حسابداری ناب به خصوص دنبال راهی برای کاهش گام‌ها در فرآیند معاملات، حذف هزینه‌های استاندارد به نفع هزینه‌های واقعی و عدم تخصیص هزینه‌ها هستند در حالی که روش‌های کنترل ناب روی سیستم‌های اندازه‌گیری عملکرد مجدد تمرکز می‌کند حسابداری ناب و روش‌های کنترل یک روش جدید از مدیریت واحدهای تجاری است که بر اساس اصول ناب و روش‌های ناب بنا شده است (کندی و ویدنر، 2008).

حسابداری ناب یکی از ابزارهای پیاده‌سازی تفکر ناب است. در این رویکرد که مبتنی بر پارادایم ارزش‌آفرینی است ارزش تنها محدود به شرکت نیست بلکه در کل زنجیره ارزش جاری می‌شود.

با این رویکرد سیستم‌های هزینه‌یابی سنتی که تنها به سود آوری و استفاده از ظرفیت توجه دارند کارآ نخواهند بود. هزینه یابی جریان ارزش که شیوه هزینه یابی حسابداری ناب است هزینه‌ها را با محوریت جریان ارزش می‌بیند نه واحد محصول، اطلاعات حسابداری ناب از جمله تحلیل هزینه جریان ارزش می‌تواند موفقیت پروژه‌های بهبود را نیز پیگیری کند و صرفه جویی در هزینه‌ها ناشی از تغییرات ناب را نظارت نماید (حاجی‌ها، 1386).

تعريف حسابداري

حسابداري يك سيستم است كه در آن فرايند جمع آوري، طبقه بندی، ثبت، خلاصه كردن اطلاعات و تهيه گزارش هاي مالي و صورتهاي حسابداري در شكل ها و مدل هاي خاص انجام مي‌گيرد تا افراد ذينفع درون سازماني مثل مديران و يا برون سازماني مثل بانكها، دولت و ... بتوانند از اين اطلاعات استفاده كنند. حسابداري به عنوان يك نظام پردازش اطلاعات، داده‌هاي خام مالي را دريافت نموده آنها را به نظم در مي‌آورد. محصول نهايي نظام حسابداري گزارش ها و صورت هاي مالي است كه مبناي تصميم گيري اشخاص ذينفع (مديران، سرمايه گذاران، دولت و ... ) قرار مي‌گيرد.

تاریخچه حسابداري

شايد زماني كه لوكاپا چولي در سال 1494 ميلادي پايه هاي اصلي حسابداري را در اروپا بنا مي‌كرد حتي گمان نمي‌كرد كه روزي حسابداري تا اين حد پيشرفت كند. اگر بخواهيم حسابداري و تاريخچه آن را بررسي كنيم بايد به سالها پيش از لوكاپا چولي برگرديم. خوارزمي، دانشمند معروف ايراني، براي اولين بار درباره مفهوم صفر، شيوه نگارش نشانه‌اي اعداد و شمارش دهدهي در رساله " جبر و مقابله " توضيحاتي را داد و جالب است بدانيد سيستم دهدهي كنوني در واقع ترجمه اين رساله است كه بوسيله لئونارد فيبوناچي در ايتاليا انجام گرفت و از آن طريق عالمگير شد.

مي‌توان گفت كه پيشرفت حسابداري در اواخر قرون وسطي مديون سوداگران است به‌ همين دليل سيستم‌هاي حسابداري به تدريج پيشرفت كرد و جايگزين سيستمهاي قديمي‌تر شد. البته نقش رشد اقتصادي را نمي توان ناديده گرفت.

لوكاپاچولي در قرن 15 ميلادي رساله اي نوشت و فصلي از اين رساله را به حسابداري اختصاص داد و براي نخستين بار سيستم حسابداري دو طرفه را توصيف و دفاتر اصلي حسابداري را تشريح كرد.

جاي تذكر است كه محمدبن محمد ابوالوفاي بوزجاني در قرن دهم ميلادي يعني پنج قرن قبل از لوكاپاچولي رساله اي به نام ضروريات علم حسابداري براي كاتبان و كاسبان نوشت كه راهنماي خوبي در حساب عملي بود. اما متأسفانه پژوهشي درباره اين كتاب صورت نگرفت.

در طول دو قرن بعدي تنها يك پيشرفت عمده در حسابداري دوبل اتفاق افتاد و آن تفكيك اموال شخص حاكم از حسابهاي دولتي و تفكيك اموال شخصي تاجر از حسابهاي تجارتخانه توسط سيمون استوين رياضي دان هلندي بود (فرض تفكيك شخصيت) در نتيجه حساب سرمايه در سيستم حسابداري دوبل ايجاد شد.

با توجه به پيشرفتهاي انجام شده از نظر اقتصادي و اجتماعي عناصر اصلي سيستم حسابداري دوبل همچنان بدون تغيير باقي مانده است. دليل بقاي اين سيستم در اين فاصله طولاني، سادگي اصول، انعطاف پذيري و قابليت آن در ثبت، انتقال و گزارش اطلاعات متنوع در قالب صورتهاي قابل اعتماد و مفهوم است.

البته پيشرفتهائي از نظر روشها و شيوه هاي حسابداري صورت گرفته است و شاخه هايي در حسابداري پديد آمده است اما تمام آنها مبتني بر سيستم دوبل يا دو طرفه است.

تعريف تفکر ناب

اصول تولید ناب از تفکر ناب بر گرفته شده است. تفکر ناب نگرشی است برای‌ افزایش بهره‌وری و ارزش آفرینی مستمر و حداقل کردن هزینه‌ها و اتلاف‌ها، اصول تفکر ناب در برگیرنده موارد زیر است:

1- نحوه تعیین ارزش هر محصول

2- شناسایی جریان ارزش محصول

3- ایجاد حرکت بدون وقفه در زنجیره تولید

4- پیگیری کمال